Systemy smart home z roku na rok stają się coraz bardziej rozbudowane. Zwiększa się liczba urządzeń, które można dołączyć do instalacji. Producenci stale tworzą sprzęty z nowymi funkcjonalnościami. Nawet jeśli nie zdecydujemy się na kompleksowe rozwiązania, urządzenia smart home coraz częściej trafiają do naszych mieszkań. Warto zatem bliżej przyjrzeć się temu, jakie elementy inteligentnego domu wchodzą w skład tego rodzaju instalacji i jak można nimi zarządzać.
Z tego artykułu dowiesz się:
- co cechuje systemy smart home?
- jakie systemy może mieć twój inteligentny dom?
- z jakich elementów inteligentnego domu składają się instalacje smart home?
- jakie systemy kontroli smart home są oferowane na rynku?
- jakie urządzenia smart home służą poprawie bezpieczeństwa domu?
- jakie urządzenia inteligentnego domu służą poprawie komfortu życia mieszkańców?
- jakie elementy inteligentnego domu służą oszczędzaniu?
Aby wdrożyć rozwiązania smart home, mogą być niezbędne usługi profesjonalisty. Jeśli potrzebny jest ci elektryk w Londynie, zachęcamy do kontaktu. Nie wiesz, czym jest inteligentny dom? Chciałbyś dowiedzieć się więcej na ten temat? Jeśli nie znasz tego zagadnienia, przeczytaj najpierw nasz tekst, w którym przybliżamy tę problematykę. Kwestie te opisujemy również dokładniej w artykule: Co to jest smart home?
Inteligentny dom – systemy dopasowane do mieszkańców
Systemy smart home w różnych domach mogą się od siebie znacznie różnić. Instalacje te mogę być mniej i bardziej złożone. Wszystko zależy od tego, na jakie elementy inteligentnego domu inwestor się zdecyduje.
Charakterystyczną cechą systemów smart home jest modułowość. W jednym domu można zamontować automatyczne rolety w każdym oknie, wstawić drzwi z elektronicznym zamkiem, system alarmowy, a do tego założyć monitoring. W innym mieszkaniu właściciel może się zdecydować tylko na rolety, ale za to dodatkowo postawić na inteligentne gniazdka i oświetlenie, a także czujniki dymu, czadu i zalania.
Każdy inteligentny dom może mieć inne systemy i funkcjonalności. Warto tu dodać, że nawet w przypadku tych samych rozwiązań tego samego producenta w dwóch różnych obiektach, systemy smart home mogą być od siebie odmienne, jako że można je inaczej skonfigurować i spersonalizować. Elastyczność rozwiązań inteligentnego domu to ich istotny atrybut. Dzięki temu każdy system można dopasować do potrzeb użytkownika i warunków lokalowych.
Warto też mieć na uwadze, że instalacja smart home może być bezprzewodowa lub przewodowa. Ma to znaczenie dla kwestii użytkowania urządzeń inteligentnego domu. Instalacja przewodowa jest droższa i wymaga poprowadzenia okablowania, ale zarazem jest mniej awaryjna niż instalacja bezprzewodowa.
System smart home może też mieć charakter scentralizowany lub zdecentralizowany. To również wpływa na to, jakie inteligentne urządzenia smart pojawią się w domu. W przypadku systemów scentralizowanych konieczne jest bowiem zainwestowanie dodatkowo w tzw. centralkę, czyli urządzenie kontrolne, będące sercem instalacji. To ono pozwala na sterowanie każdym modułem inteligentnego domu i to ono zarządza całą automatyką. W systemach zdecentralizowanych moduły smart home działają niezależnie od siebie i tak też są sterowane. Ich użytkownik musi się liczyć z koniecznością używania większej liczby pilotów czy aplikacji na urządzenia mobilne do zarządzania tymi urządzeniami.
Warto przy okazji zauważyć, że dawniej, jeśli centralka ulegała awarii, mogło się to wiązać z tym, że cały system smart home przestawał działać. Dziś dąży się do tego, by instalacja miała charakter hybrydowy, czyli by po wystąpieniu problemów system mógł przejść ze scentralizowanego trybu pracy do zdecentralizowanego. Trzeba też podkreślić, że w jednej instalacji można również łączyć ze sobą systemy bezprzewodowe i przewodowe, a więc i tu możemy się zdecydować na rozwiązania hybrydowe.
Systemy smart home mogą się między sobą różnić pod względem sposobu komunikacji między urządzeniami, zarówno jeśli chodzi o łączność bezprzewodową, jak i przewodową. W tym pierwszym wypadku do najbardziej popularnych sposobów komunikacji należą standardy ZigBee, Z-Wave, Bluetooth, Wi-Fi. Co istotne, wiele urządzeń smart bywa zgodnych tylko z jednym z tych protokołów łączności. Wybór któregoś z tych rozwiązań może ograniczać to, jakie akcesoria i moduły będzie można zainstalować. W przypadku systemów przewodowych komunikacja między urządzeniami może przebiegać nie tylko poprzez kable dobrze zaprojektowane do tego celu, jak np. kable sieci Ethernet, ale i przewody zwykłej instalacji elektrycznej.
Tak szeroka oferta różnych rozwiązań smart w istotny sposób wpływa na to, jakie urządzenia znajdą się w inteligentnym domu. Zarazem może utrudniać potencjalnemu inwestorowi wybór idealnego systemu. Na jakie technologie smart home najlepiej się zdecydować? Odpowiedź na to pytanie zależy od indywidualnych potrzeb. Nie ma potrzeby instalować systemu multiroom, kiedy rzadko wykorzystuje się sprzęt audio albo automatyki rolet, gdy preferuje się odsłonięte okna przez cały czas. W tym zakresie może pomóc specjalista lub doświadczony instalator, który podpowie, jakie rozwiązania będą najlepsze i co sprawdzi się w danych warunkach.
Więcej na temat tego, co charakteryzuje wspominane tu rozwiązania smart home, przybliżamy w artykule: W jaki sposób działają systemy inteligentnego domu?
Systemy smart home – elementy inteligentnego domu i systemy kontroli
Instalacja inteligentnego domu tworzy sieć urządzeń wzajemnie się ze sobą komunikujących. Działają one w sposób automatyczny, zgodnie z zaprogramowanymi poleceniami, ale można też nimi zarządzać zdalnie. Są one częścią internetu rzeczy (Internet of Things), czyli jeszcze bardziej rozbudowanej sieci urządzeń, w skład której można zaliczyć także inne urządzenia elektroniczne (chcesz wiedzieć więcej na temat IoT? Zajrzyj do wpisu: Co to jest internet rzeczy?).
Jeśli chodzi o systemy smart w naszych mieszkaniach, elementy inteligentnego domu można podzielić na:
- komponenty funkcjonalne
- komponenty łącznościowe
- komponenty sterujące
Komponenty funkcjonalne to wszelkiego rodzaju urządzenia funkcjonalne i wykonawcze, a także akcesoria domowe, które służą wykonaniu jakiejś czynności czy osiągnięciu jakiegoś efektu. Do tej kategorii urządzeń można zaliczyć zarówno czujniki oraz urządzenia służące zbieraniu danych, jak i klimatyzatory, termostaty, systemy alarmowe i monitoring, sprzęt AGD czy inteligentne żarówki.
Komponenty łącznościowe to te elementy instalacji, dzięki którym cały system smart home może się komunikować oraz funkcjonować, a także dzięki którym może być zarządzany. To zatem przede wszystkim okablowanie, centralka w sieci przewodowej oraz router w sieci bezprzewodowej. Mogą to też być wzmacniacze sygnału i inne urządzenia, które łączą ze sobą poszczególne elementy systemu w jedną, sprawnie działającą całość.
Ostatnim elementem instalacji, który należy wyróżnić, są komponenty sterujące. Nie zawsze mają one fizyczną postać. Mogą to być bowiem naścienne panele sterujące, inteligentne przyciski i sterowniki, centralka oraz piloty, ale i aplikacje mobilne i aplikacje w chmurze na urządzenia mobilne takie jak smartfony i tablety.
Warto zauważyć, że urządzenia mogą pełnić więcej niż jedną funkcję. Doskonałym tego przykładem jest centralka, która z jednej strony gwarantuje przepływ informacji w systemie, z drugiej sprawuje też funkcję kontrolną.
Należy tu też wspomnieć o systemach kontroli wspomagających obsługę smart home i zapewniających użytkownikowi interfejs, dzięki któremu można zarządzać instalacją inteligentnego domu. Chodzi o oprogramowanie takie jak:
- Google Home / Google Nest
- Amazon Echo i Alexa
- Apple HomeKit
- IFTTT
Google Home jest rozwiązaniem zaproponowanym przez Google, które obecnie funkcjonuje jako Google Nest. To głośniki, które poprzez komendy głosowe wydawane Asystentowi Google, pozwalają zamienić ten produkt w domowe centrum kontroli nad systemem smart home. Jako Google Home urządzenie to pojawiło się w 2016 roku.
Amazon Echo to również marka smart głośników oferowanych przez tę amerykańską korporację, które wraz z asystentem głosowym Alexa mogą być wykorzystywane w automatyce domowej. Początkowo produkt był rozwijany właśnie jako smart głośnik, jednak z czasem przejął rolę centrum kontroli nad systemami smart home. Pierwsza generacja Amazon Echo pojawiła się w 2014 roku. System może też być wykorzystywany do tworzenia list z zadaniami, streamowania podcastów, odtwarzania audiobooków oraz muzyki i tym podobnych funkcji.
Apple HomeKit to oprogramowanie specjalnie zaprojektowane do tego, by obsługiwać domową automatykę. Oczywiście, powinna ona być kompatybilna z systemami iOS/iPadOS. Aplikacja pozwala w łatwy sposób na znalezienie nowych urządzeń i ich konfigurację. Istnieje od 2014 roku. Do komunikacji HomeKit wykorzystuje asystenta głosowego Siri.
IFTTT to skrót od “if this, then that…”. Aplikacja pozwala zautomatyzować pewne procesy, umożliwiając programowanie mniej lub bardziej skomplikowanych czynności na zasadzie “jeśli stanie się to, zrób to…”. Koncepcja tego produktu powstała jeszcze w 2010 roku, a produkt trafił na rynek rok później. Warto zauważyć, że jest wykorzystywany do różnych celów, nie tylko w domowej automatyce. Platforma może być na przykład używana do zbierania informacji czy zamieszczania wpisów w sieciach społecznościowych. Co ważne, w smart home może służyć łączeniu urządzeń obsługujących dwa różne protokoły komunikacyjne.
Nie są to oczywiście jedyne aplikacje, dzięki którym sterowanie systemami inteligentnego domu jest możliwe. Wiele firm oferuje swoje własne, autorskie platformy software. Pod względem funkcjonalności aplikacje te w pełni spełniają potrzeby użytkowników. Jako oprogramowanie dedykowane do zarządzania smart home mogą być bardzo rozbudowane, gwarantując użytkownikom pełną kontrolę nad elementami inteligentnego domu.
Niezależnie od tego, jaki system smart home zostanie wybrany przez inwestora, instalacja powinna być dobrze zaprojektowana. Konsultacje w tej kwestii powinny odbywać się na jak najwcześniejszym etapie budowy mieszkania. To, dlaczego ten temat ma tak duże znaczenie, wyjaśniamy w tekście: Projekt inteligentnego domu – jak zaplanować i przeprowadzić?
Urządzenia smart home – automatyka w naszych domach
Akcesoria smart i inteligentny sprzęt odznaczają się dużą różnorodnością. Branża cały czas dostarcza nowe rozwiązania, znajdując kolejne sposoby na to, by zautomatyzować jakieś procesy lub po prostu ułatwić ludziom codzienne funkcjonowanie w mieszkaniach. Klienci decydują się zaś na inteligentne urządzenia smart z trzech głównych powodów. Chodzi tu o poprawę bezpieczeństwa, komfortu życia oraz oszczędności, jakie można dzięki tego rodzaju instalacjom osiągnąć.
Warto przy tym podkreślić, że od dłuższego czasu rozwiązania smart home nie są czymś elitarnym, niedostępnym dla przeciętnego właściciela domu. Inteligentna automatyka oczywiście wiąże się ze sporymi wydatkami, zwłaszcza w bardziej rozbudowanych systemach, jednakże koszt instalacji inteligentnego oświetlenia, gniazdek smart plug czy różnego rodzaju smart akcesoriów nie jest na tyle wysoki, by był poza zasięgiem kogoś, kto i tak decyduje się na budowę nowego mieszkania lub generalny remont.
Co istotne, rozwiązania smart coraz częściej stają się powszechnie akceptowanym standardem. Wypada tu zarazem zaznaczyć, że trudno precyzyjnie wskazać, które urządzenia można już uznać za smart, a które jeszcze nie (np. czy są nimi rolety sterowane i programowane pilotem?), a także kiedy obecność systemów smart sprawia, że można mówić o inteligentnym domu (czy wystarczy jeden moduł, np. ogrzewanie, czy musi ich być więcej). Nie jest też łatwo przypisać każdemu urządzeniu jednej funkcji, jako że może ono służyć kilku celom – smart rolety to nie tylko większy komfort, ale i szansa na oszczędności; inteligentny domofon to zarówno większy komfort, jak i bezpieczeństwo domowników, etc.
Inteligentne urządzenia smart – bezpieczeństwo
Poprawa bezpieczeństwa to dla wielu osób najważniejszy powód, dla którego zakładane są systemy inteligentnego domu. Wyróżnić tu można dwie kategorie instalacji.
Pierwsza z nich obejmuje urządzenia, które zapobiegają awariom i wypadkom, a także ostrzegają i alarmują w razie wystąpienia zagrożenia dla życia i mienia właścicieli domu. Chodzi tu m.in. o sytuacje, które wynikają z nieprawidłowego działania, złego użytkowania lub uszkodzenia domowych instalacji oraz sprzętów. Czujniki mogą na przykład wykryć ulatnianie się gazu lub czadu. Mogą też wywołać alarm w przypadku zaprószenia ognia, tlącego się pożaru lub powiadomić o zalaniu mieszkania.
Druga kategoria urządzeń jest używana do tego, aby zabezpieczyć mieszkańców i ich dobytek przed niepowołanym dostępem. Są to przede wszystkim wszelkiego rodzaju kamery i systemy monitoringu. To także inteligentne zamki, systemy alarmowe i czujniki ruchu, które uniemożliwiają włamanie się do mieszkania lub ostrzegają o takiej próbie. Mogą też służyć rejestrowaniu wydarzeń, co bywa pomocne w uchwyceniu i ustaleniu personaliów osób, które naruszyły mir domowy.
Inteligentne urządzenia, które montuje się w domach głównie ze względu na kwestie bezpieczeństwa, to przede wszystkim:
- czujniki ruchu
- czujniki dymu
- czujniki czadu
- czujniki gazu
- czujniki zalania wodą
- czujniki otwarcia drzwi i okien
- kamery i monitoring (kamery zewnętrzne i kamery wewnętrzne)
- inteligentne domofony i videodomofony
- inteligentne zamki
- zestawy automatyki do bram garażowych i drzwi wejściowych
- fotokomórki
- systemy antywłamaniowe
- systemy alarmowe i akcesoria (np. tagi do alarmów czy syreny alarmowe)
Inteligentne urządzenia smart – komfort
Istotną motywacją dla wielu osób, które decydują się zamontować u siebie zestaw smart home, jest komfort, jaki zapewniają tego rodzaju rozwiązania. Automatyzacja wielu rutynowych procesów jest po prostu wygodna. Właściciel mieszkania nie musi się przejmować na przykład tym, aby zasunąć rolety – system zrobi to sam.
Wygodna jest również zdalna kontrola nad urządzeniami. Przydatne są choćby funkcje inteligentnego sprzętu AGD, w którym rozwiązania smart – m.in. sterowanie głosowe – stają się powoli standardem. Szybko można też docenić to, że aby wyłączyć oświetlenie nie trzeba wstawać z kanapy i wystarczy komenda głosowa lub zaznaczenie odpowiedniej opcji w aplikacji mobilnej. Istotna jest przy tym elastyczność systemów smart home, jako że automatyzacja może dotyczyć wielu czynności. Co więcej, to od użytkownika zależy, jak je skonfiguruje. I to też jest ważny powód, dla którego podejmowana jest decyzja o montażu instalacji smart home.
Wiele urządzeń smart pozwala podnieść jakość codziennego funkcjonowania. O wiele przyjemniejsze jest życie domowe, kiedy nie trzeba korzystać z włącznika, by zapalić światło na schodach, a zapala się ono automatycznie po wykryciu użytkownika. Albo gdy przechodząc z jednego pomieszczenia do drugiego inteligentny system nagłośnienia sprawia, że odtwarzana aktualnie muzyka podąża za domownikiem i sprzęt audio sam się uruchamia. Również predefiniowane sceny w przypadku kina domowego (np. przyciemnienie świateł i zasunięcie rolet), gdy zasiadamy do ulubionego serialu, są czymś co można docenić i do czego łatwo się można przyzwyczaić. Warto tu zresztą podkreślić, że dzięki systemom smart home można tworzyć odpowiednią atmosferę w domu, dopasowując ją do pory dnia (choćby poprzez zmianę barwy oświetlenia) czy aktualnie wykonywanych czynności (takich jak praca w home office, czytanie, oglądanie telewizji, itd).
Do urządzeń, dzięki którym życie w domu staje się bardziej komfortowe, możemy zaliczyć:
- automatyczne rolety
- inteligentne oświetlenie
- inteligentne głośniki
- centralki
- panele, przyciski, przełączniki i włączniki
- moduły sterujące (natężeniem światła, urządzeniami elektrycznymi, etc.)
- sprzęt AGD (pralki, suszarki, zmywarki, okapy kuchenne, kuchenki, piekarniki, lodówki, etc.)
- sprzęt audio, RTV i inne sprzęty multimedialne, a także ekrany i wyświetlacze
- akcesoria i gadżety (np. ekspresy do kawy, oczyszczacze powietrza, roboty sprzątające, odkurzacze automatyczne, lampki biurkowe)
- inteligentne systemy ogrodowe (np. systemy podlewania roślin)
Inteligentne urządzenia smart – oszczędności
Instalacje inteligentnego domu wiążą się z dodatkowymi kosztami dla inwestora. Zarazem mogą oznaczać spore oszczędności w dłuższej perspektywie. Stale rosnące koszty energii sprawiają zaś, że rozwiązania smart home stają się coraz bardziej opłacalne. Nie powinno więc dziwić, że na inteligentny dom decydują się ludzie, dla których ważne są względy ekonomiczne. I to tym bardziej, że ceny instalacji inteligentnego domu też stają się coraz bardziej przystępne.
W jaki sposób smart home może przynieść oszczędności dla portfela? Chociażby poprzez inteligentne sterowanie ogrzewaniem i klimatyzacją. System może na przykład obniżyć temperaturę, gdy nie ma nas w domu, zmniejszając tym samym zużycie energii. Może zasunąć rolety, by chronić wnętrze przed nagrzaniem przez słońce w upalny dzień, co oznaczałoby bardziej intensywną pracę klimatyzacji. Może też wyłączyć wentylację, gdy sami o tym zapomnimy po otworzeniu okien.
Możliwe jest również odcięcie zasilania do gniazdek, gdy nie korzystamy z określonego sprzętu, np. do telewizora, który po wyłączeniu przechodzi w tryb czuwania, korzystając przy tym z energii elektrycznej. Być może zużycie nie jest wówczas duże, ale w skali roku może już być zauważalne, a do tego kumuluje się, jako że tego typu urządzeń w naszych domach mamy więcej. Elementy inteligentnego domu pozwalają nam zachować nad tym kontrolę.
Dobrym przykładem jest też sprzęt AGD, który sam dostosuje zużycie energii czy mediów do potrzeb. Inteligentna pralka może dobrać odpowiedni program, a więc zużycie prądu i wody w zależności od ilości załadowanej do niej odzieży. Tu warto zresztą podkreślić, że instalacje smart home to nie tylko oszczędności dla portfela, ale i właśnie zmniejszone zużycie energii, wody, gazu, etc. Dzięki nim można bardziej racjonalnie gospodarować zasobami, co jest w zgodzie z ekologicznym podejście do życia – tak ważnym dla coraz większej liczby osób. Instalacje smart home to także oszczędność czasu, co jest oczywiście efektem automatyzacji domowych czynności, którymi nie musimy się już zajmować.
Jest jeszcze jeden aspekt inteligentnych urządzeń, o którym rzadko się wspomina, a który też jest istotny. Chodzi tu o ostrzeżenia o awariach oraz monitoring urządzeń w zakresie ich eksploatacji. Zapobieganie usterkom lub powiadamianie użytkownika o ich wystąpieniu też może być źródłem oszczędności. Gdy system wykryje podwyższone zużycie energii czy wody (lub gdy sami to zauważymy, obserwując zbierane dane statystyczne), mamy szansę zlokalizować problem zanim przyniesie on nam zwiększone rachunki lub zanim przerodzi się w poważniejszą awarię. Podobnie jeśli chodzi, przykładowo, o ostrzeżenie o zużytym lub zapchanym filtrze, skutkujące nieefektywnym działaniem urządzenia (np. okapu kuchennego).
Jakie urządzenia smart są montowane w domach ze względu na oszczędności? Wymienić tu można w szczególności:
- inteligentne gniazdka (smart plug)
- systemy sterowania ogrzewaniem (termostaty, sterowanie centralnym ogrzewaniem, pompami ciepła, fotowoltaiką, kaloryferami)
- systemy klimatyzacji i wentylacji
- czujniki temperatury i wilgotności powietrza
Urządzenia smart home przynoszą swym użytkownikom wiele korzyści. Mogą się z nimi też wiązać jednak pewne zagrożenia. Jak w przypadku każdej technologii, instalacje smart home mają swoje jasne i ciemne strony. Opisujemy je w materiale: Czy systemy smart home mają wady i jakie są ich zalety?