Jaka jest zasada działania telewizji satelitarnej? W jaki sposób sygnał dociera do odbiorcy? Czym jest uplink i downlink, a także do czego służy transponder i konwerter? Dlaczego antena satelitarna ma zaokrąglony kształt i czemu nie zawsze musi być skierowana w stronę satelity? Telewizja satelitarna to mnóstwo pytań. Na część z nich postaramy się tu odpowiedzieć.
Najważniejsza kwestia – jak działa telewizja satelitarna?
Aby zrozumieć, jak działa telewizja satelitarna, warto sobie uświadomić, że łączność satelitarna jest oparta na falach radiowych. To dzięki nim sygnał trafia najpierw do satelity, pełniącego rolę przekaźnika, by potem dotrzeć do anteny satelitarnej i trafić na ekran telewizora.
Na Ziemi znajdują się stacje nadawcze, które wysyłają sygnał w kosmos. Jest on kierowany w stronę satelitów telekomunikacyjnych znajdujących się na orbicie geostacjonarnej. Oznacza to, że satelita znajduje się na stałej pozycji nad Ziemią, obracając się w tym samym tempie co nasza planeta. Zapewnia to stabilność komunikacji.
Satelita odbiera sygnał, a następnie odsyła go z powrotem na Ziemię. Może do tego dochodzić w sposób bierny. W takim wypadku sygnał jest tylko odbijany w stronę Ziemi, na podobnej zasadzie jak lustro odbija światło. Może jednak być też odsyłany w sposób czynny. W takim wypadku satelita najpierw odbiera sygnał, aby następnie go obrobić, wzmocnić, a potem odesłać na Ziemię za pomocą anten kierunkowych.
Na Ziemi sygnał jest odbierany albo przez anteny satelitarne, jako telewizja domowa, albo przez anteny czołowe operatorów telewizji kablowej, którzy później rozsyłają go do poszczególnych klientów. W ten sposób przekazywana może być nie tylko telewizja, ale i programy radiowe oraz internet. Wystarczy, by sygnał z satelity był “widoczny” dla anteny.
Uplink, downlink, transponder, konwerter
Jak to możliwe, że po drodze nie dochodzi do zakłóceń i sygnały na przykład nie nakładają się na siebie? To między innymi efekt zastosowania różnych częstotliwości fal przy transmisji. Sygnał z Ziemi – tak zwany uplink – nadawany jest w zakresie mikrofalowym. Sygnał z satelity – czyli downlink – po wzmocnieniu jest kierowany na innych częstotliwościach w stronę anten satelitarnych.
Wzmocnienie, obróbka i odesłanie sygnału z satelity możliwe jest dzięki zastosowaniu nadajników zwanych transponderami. Na satelicie znajduje się wiele tego rodzaju urządzeń, najczęściej od 20 do 100. Dzięki zastosowaniu technologii cyfrowych przepustowość łącza pozwala na przesył co najmniej kilku programów telewizyjnych, radiowych i usług na jednej fali. Kiedy wykorzystywano transpondery analogowe, możliwe było przesłanie w jednym paśmie tylko jednego programu telewizyjnego.
Na Ziemi sygnał jest odbierany przez antenę satelitarną, ale nie wystarczy go tylko odebrać. By móc oglądać telewizję, sygnał musi być najpierw odpowiednio przetworzony. To zadanie obsługuje konwerter, który przetwarza i wzmacnia sygnał w taki sposób, że jest on “zrozumiały” dla odbiornika satelitarnego (dekodera). Dzięki temu obraz może zostać wyświetlony na ekranie telewizora.
Kształt i budowa anteny satelitarnej
Aby możliwe było odebranie sygnału, konieczna jest instalacja anteny satelitarnej. Głównym elementem anteny jest zaokrąglona czasza, która jest mocowana do podłoża (ściany budynku, dachu, ziemi, etc.) dzięki odpowiednim uchwytom lub konstrukcji. Taki talerz satelitarny musi być skierowany w odpowiednią stronę (w Polsce oraz w UK na południe, w stronę równika i orbity geostacjonarnej) tak, by możliwe było odbieranie sygnału i odbijanie go do konwertera (lub konwerterów – istnieją anteny satelitarne z więcej niż jednym konwerterem, które mogą odbierać sygnał z więcej niż jednego satelity).
Czasza anteny satelitarnej służącej do odbioru telewizji ma zazwyczaj od 45 do 90 cm. Im większa czasza, tym lepsza odporność na zakłócenia. Jej zaokrąglony kształt pozwala odbijać fale radiowe, skupiając je na konwerterze. Ten element anteny może być mocowany albo w obrębie czaszy, zasłaniając sygnał (anteny paraboliczne), albo poza nią (anteny offsetowe).
Obecnie większość telewizyjnych anten satelitarnych jest montowanych w tym drugim, bardziej nowoczesnym układzie. W takim przypadku antena nie musi być skierowana bezpośrednio w stronę satelity i może być ustawiana ukośnie w stosunku do padającego na antenę promieniowania. To ułatwia montaż anteny satelitarnej.
Z konwertera sygnał jest kierowany poprzez kabel koncentryczny (kabel z określoną rezystencją falową) i odpowiednią wtyczkę (wtyczka typu F) do odbiornika satelitarnego. Dekoder rozkodowuje transmisję (zakodowaną przy wysyłaniu przez nadawcę) i przesyła dane do telewizora, dzięki czemu możemy oglądać telewizję i słuchać radia.